Đọc thêm: "Vi Hành"

Tìm hiểu chung

Hoàn cảnh sáng tác và xuất xứ

“Vi hành” là một truyện ngắn tiêu biểu của Nguyễn Ái Quốc được viết bằng tiếng Pháp và được đăng trên báo “Nhân đạo” vào ngày 19/02/1923, được Phạm Huy Thông dịch ra tiếng Việt

Káº¿t quáº£ hÃ¬nh áº£nh cho vi hÃ nh — Nguyễn Ái Quốc

Giữa năm 1922 thực dân Pháp đã đưa vua Khải Định sang Pháp dự đấu xảo thuộc địa, nhằm âm mưu lừa bịp nhân dân Pháp, phục vụ cho mưu đồ chính trị của mình: tuyên truyền cho sức mạnh và công khai hóa của chúng đối với dân thuộc địa, kêu gọi đầu tư vào Đông Dương. Đầu năm 1923, Bác viết tác phẩm này cùng với hàng loạt tác phẩm như truyện ngắn Lời than vãn của bà Trưng Trắc, vở kịch Con rồng tre để vạch trần bộ mặt thật của vua Khải Định và chế độ thuộc địa của thực dân Pháp

Ý nghĩa nhan đề

“Vi hành” tiếng Pháp là “Incognito” nghĩa là: ngầm, bí mật không công khai
Dịch giả Huy Thông chọn từ Hán Việt “Vi Hành” => ngày xưa, các nhà vua thường cải trang đi lên, tìm hiểu dân chúng
Vua Khải Định “Vi Hành” => đi lén để thỏa thích ăn chơi, phục vụ nhu cầu cá nhân => nhằm châm biếm, mỉa mai.

Đọc – hiểu văn bản

Tạo tình huống nhầm lẫn

Nhầm lẫn vô tình của người dân Pháp (nhầm lẫn nhân vật tôi và vua Khải Định của đôi thanh niên Pháp)
– Tình huống nhầm lẫn này có hiệu quả thuyết phục cao: miêu tả vua Khải Định trong tình huống hài hước rất tự nhiên, dân chủ khi cái nhìn về nhân vật xuất phát từ những người dân sống trên đất nước văn minh, dân chủ; giữ được thái độ khách quan, tránh hạ bệ một cách cần thiết và không cần cho nhân vật xuất hiện mà vẫn khắc họa được rõ nét chân dung nhân vật.
– Đồng thời vạch trần bộ mặt thật của vua xứ An Nam – một ông vua bù nhìn, sang Pháp chỉ vì lợi ích cá nhân thấp hèn, một ông vua lố lăng, kệch cỡm; không xứng đáng đại diện cho quyền lợi của nhân dân
Nhầm lẫn cố tình của chính phủ Pháp (nhầm tất cả những người da vàng trên đất Pháp là vua Khải Định): Bằng một mũi tên: tình huống nhầm lẫn, Bác đã bắn trúng được hai mục đích.
– Hạ bệ vua Khải Định bằng hình thức lố bịch hóa khách quan mà rất sinh động, ấn tượng từ nhiều góc cạnh
– Chế giễu hành động thi hành công vụ chặt chẽ mà ngớ ngẩn của mật thám Pháp; lên án chế độ thuộc địa của thực dân Pháp – một nước tự xưng là mẫu quốc, một nước lớn dân chủ, văn minh mà lại quá hèn hạ, đê tiện.

Dùng hình thức viết thư

Hình thức viết thư như một lời trao đổi với người thân, đem đến cho tác phẩm nhiều hiệu quả độc đáo:
– Tạo thêm tính khách quan, chú ý cho tác phẩm
– Tạo niềm tin cho độc giả về việc đây là một câu chuyện có thật, không phải hư cấu.

Nghệ thuật trào phúng

Kết hợp chặt chẽ giọng văn hài hước, mỉa mai với lối chơi chữ tạo không khí dí dỏm, nhẹ nhàng mà không kém phần sâu sắc, tăng thêm sức thuyết phục cho tác phẩm
Xây dựng những mâu thuẫn gây cười nhằm tố cáo mạnh mẽ
Trong hình tượng vua Khải Định: mâu thuẫn giữa hình ảnh thiên tử với mục đích hành vi tốt đẹp với một tên hề với hành động lố lặng, bừa bãi; một con rối trong tay thực dân Pháp
Trong hình ảnh thực dân Pháp mâu thuẫn giữa thói lừa bịp giả trá: khai hóa văn minh, tự do dân chủ nhưng lại thi hành chính sách vô cùng tàn nhẫn với nhân dân thuộc địa, thực hiện theo dõi sát sao những người dân Việt trên đất nước Pháp; một đất nước văn mình mà dân chúng – nhất là thanh niên – lại kì thị chủng tộc, chạy theo thị hiếu tầm thường để thỏa mãn sự tò mò, hiếu kì vễ những chuyện giật gân

Tổng kết

Nội dung

Đả kích chế độ bấy giờ (vua bù nhìn Khải Định, những trò bịp bợm của thực dân Pháp)
Thể hiện thái độ của người dân đối với thực dân Pháp và vua Khải Định