Amoniac

Cấu tạo phân tử

*Nito liên kết với 3 nguyên tử Hidro bằng 3 liên kết cộng hóa trị có cực (electron lệch về phía nito)*

Tính chất vật lý

– Là chất khí không màu, có mùi khai và xốc, tan nhiều trong nước tạo dd amoniac.

Tính chất hóa học

• Tính bazo yếu

• Tác dụng với nước

– Tan trong nước, phân li ra ion OH- làm cho dd có tính bazo và dẫn điện.

${\mathbf{NH}}_{\mathbf{3}}\mathbf{ }\mathbf{+}\mathbf{ }{\mathbf{H}}_{\mathbf{2}}\mathbf{O}\mathbf{\rightleftarrows }\mathbf{ }{\mathbf{NH}}_{\mathbf{4}}^{\mathbf{+}}\mathbf{ }\mathbf{+}\mathbf{ }{\mathbf{OH}}^{\mathbf{–}}$

• Tác dụng với dung dịch muối

– Tác dụng với dd muối của nhiều kim loại tạo kết tủa hidroxit của kim loại đó.

${\mathbf{AlCl}}_{\mathbf{3}}\mathbf{ }\mathbf{+}\mathbf{ }\mathbf{3}{\mathbf{NH}}_{\mathbf{3}}\mathbf{ }\mathbf{+}\mathbf{ }\mathbf{3}{\mathbf{H}}_{\mathbf{2}}\mathbf{O}\mathbf{ }\mathbf{\to }\mathbf{ }\mathbf{Al}\mathbf{(}\mathbf{OH}{\mathbf{)}}_{\mathbf{3}}\mathbf{\downarrow }\mathbf{ }\mathbf{+}\mathbf{ }\mathbf{3}{\mathbf{NH}}_{\mathbf{4}}\mathbf{Cl}$

• Tác dụng với axit

${\mathbf{NH}}_{\mathbf{3}}\mathbf{ }\mathbf{+}\mathbf{ }\mathbf{HCl}\mathbf{ }\mathbf{\to }\mathbf{ }{\mathbf{NH}}_{\mathbf{4}}\mathbf{Cl}\mathbf{ }\mathbf{(}\mathbf{amoni}\mathbf{ }\mathbf{clorua}\mathbf{)}$

• Tính khử

• Tác dụng với oxi

– Amoniac cháy trong oxi tạo ngọn lửa màu vàng

$\mathbf{4}\stackrel{\mathbf{–}\mathbf{3}}{\mathbf{N}}{\mathbf{H}}_{\mathbf{3}}\mathbf{ }\mathbf{+}\mathbf{ }\mathbf{3}{\mathbf{O}}_{\mathbf{2}}\mathbf{ }\stackrel{\mathbf{t}\mathbf{°}}{\mathbf{\to }}\mathbf{ }\mathbf{2}{\stackrel{\mathbf{0}}{\mathbf{N}}}_{\mathbf{2}}\mathbf{ }\mathbf{+}\mathbf{ }\mathbf{6}{\mathbf{H}}_{\mathbf{2}}\mathbf{O}$

• Tác dụng với Clo

$\mathbf{2}{\mathbf{NH}}_{\mathbf{3}}\mathbf{ }\mathbf{+}\mathbf{ }\mathbf{3}{\mathbf{Cl}}_{\mathbf{2}}\mathbf{ }\mathbf{\to }\mathbf{ }{\mathbf{N}}_{\mathbf{2}}\mathbf{ }\mathbf{+}\mathbf{ }\mathbf{6}\mathbf{HCl}$

(NH₃ kết hợp ngay với HCl tạo “Khói trắng NH₄Cl)

• Phản ứng tạo phức

– Dung dịch NH₃ hòa tan được hidroxit và muối ít tan của 1 số kim loại (Ag⁺, Cu²⁺, Zn²⁺,…) tạo phức.

$\mathbf{Cu}\mathbf{(}\mathbf{OH}{\mathbf{)}}_{\mathbf{2}}\mathbf{ }\mathbf{+}\mathbf{ }\mathbf{4}{\mathbf{NH}}_{\mathbf{3}}\mathbf{ }\mathbf{\to }\mathbf{ }\mathbf{[}\mathbf{Cu}\mathbf{\left(}{\mathbf{NH}}_{\mathbf{3}}{\mathbf{)}}_{\mathbf{4}}\mathbf{\right]}\mathbf{(}\mathbf{OH}{\mathbf{)}}_{\mathbf{2}}$

Ứng dụng

– Sản xuất axit nitric, phân đạm, phân ure amoni nitrat, amoni sunfat,…

– Điều chế hidrazin (N₂H₄) nhiên liệu của tên lửa.

– Amoniac lỏng làm chất làm lạnh trong thiết bị lạnh.

Điều chế

• Trong phòng thí nghiệm

$\mathbf{2}{\mathbf{NH}}_{\mathbf{4}}\mathbf{Cl}\mathbf{ }\mathbf{+}\mathbf{ }\mathbf{Ca}\mathbf{(}\mathbf{OH}{\mathbf{)}}_{\mathbf{2}}\mathbf{ }\stackrel{\mathbf{t}\mathbf{°}}{\mathbf{\to }}\mathbf{ }\mathbf{ }\mathbf{ }{\mathbf{CaCl}}_{\mathbf{2}}\mathbf{ }\mathbf{+}\mathbf{ }\mathbf{2}{\mathbf{NH}}_{\mathbf{3}}\mathbf{\uparrow }\mathbf{ }\mathbf{+}\mathbf{ }\mathbf{2}{\mathbf{H}}_{\mathbf{2}}\mathbf{O}$

• Trong công nghiệp

${\mathbf{N}}_{\mathbf{2}}\mathbf{ }\mathbf{+}\mathbf{ }\mathbf{3}{\mathbf{H}}_{\mathbf{2}}\mathbf{ }\mathbf{ }\stackrel{\mathbf{t}\mathbf{°}\mathbf{,}\mathbf{p}\mathbf{,}\mathbf{xt}}{\mathbf{\rightleftarrows }}\mathbf{ }\mathbf{2}{\mathbf{NH}}_{\mathbf{3}}\mathbf{ }\mathbf{ }\mathbf{ }\mathbf{ }\mathbf{(}\mathbf{∆}\mathbf{H}\mathbf{ }\mathbf{<}\mathbf{ }\mathbf{0}\mathbf{)}$

Muối amoni

Tính chất vật lý

– Là chất tinh thể ion, tan nhiều trong nước, khi tan điện li hoàn toàn thành các ion, Ion NH4+ ko có màu.

Tính chất hóa học

• Tác dụng với dung dịch kiềm

$\mathbf{(}{\mathbf{NH}}_{\mathbf{4}}{\mathbf{)}}_{\mathbf{2}}{\mathbf{SO}}_{\mathbf{4}}\mathbf{+}\mathbf{2}\mathbf{NaOH}\mathbf{ }\mathbf{\to }\mathbf{ }\mathbf{2}{\mathbf{NH}}_{\mathbf{3}}\mathbf{\uparrow }\mathbf{+}\mathbf{2}{\mathbf{H}}_{\mathbf{2}}\mathbf{O}\mathbf{+}{\mathbf{Na}}_{\mathbf{2}}{\mathbf{SO}}_{\mathbf{4}}$

(Phản ứng nhận biết muối amoni)

• Phản ứng nhiệt phân

$$\begin{gathered} {\mathbf{NH}}_{\mathbf{4}}\mathbf{Cl}\mathbf{\left(}\mathbf{r}\mathbf{\right)}\mathbf{ }\stackrel{\mathbf{t}\mathbf{°}}{\mathbf{\to }}\mathbf{ }{\mathbf{NH}}_{\mathbf{3}}\mathbf{\left(}\mathbf{k}\mathbf{\right)}\mathbf{ }\mathbf{+}\mathbf{ }\mathbf{HCl}\mathbf{\left(}\mathbf{k}\mathbf{\right)} \\ {\mathbf{NH}}_{\mathbf{4}}{\mathbf{NO}}_{\mathbf{3}}\stackrel{\mathbf{250}\mathbf{°}\mathbf{C}}{\mathbf{\to }}\mathbf{ }{\mathbf{N}}_{\mathbf{2}}\mathbf{O}\mathbf{ }\mathbf{+}\mathbf{ }\mathbf{2}{\mathbf{H}}_{\mathbf{2}}\mathbf{O} \end{gathered}$$