Axit photphoric

Cấu tạo phân tử (H₃PO₄)

Tính chất vật lý

– Tinh thể trong suốt, háo nước.

Tính chất hóa học

• Số oxi hóa

– Photpho ở mức oxi hóa +5 bền => axit photphoric không có tính oxi hóa như axit nitric.

• Tác dụng bởi nhiệt

2H₃PO₄    H₄P₂O₇ + H₂O     

H₄P₂O₇       2HPO₃ + H₂O

• Tính axit

– Axit H3PO4 có độ mạnh trung bình -> điện li theo 3 nấc:

H₃PO₄  H⁺  +   H₂PO₄^–

H₂PO₄–    H⁺ + HPO₄^2-

HPO₄^2-     H⁺ + PO₄^3-

– Dd H₃PO₄: làm quỳ tím hóa đỏ, tác dụng với oxit bazo, bazo, muối (của axit yếu hơn), kim loại (trước H),…

Điều chế

Trong phòng thí nghiệm

• P + 5HNO₃(đặc)       H₃PO₄ + 5NO₂ + H₂O

Trong công nghiệp

• Ca₃(PO₄)₂ + 3H₂SO₄(đặc)    3CaSO₄↓+ 2H₃PO₄
• 4P + 5O₂   2P₂O₅

         P₂O₅ + 3H₂O    2H₃PO₄

Ứng dụng

– Sản xuất phân lân, hợp chất cơ photpho (làm thuốc trừ sâu), dùng trong công nghiệp dược phẩm.

Muối photphat

Phân loại

• Muối photphat trung hòa: K₃PO₄, Ca₃(PO₄)₂,…
• Muối đihidrophotphat: KH₂PO₄, Ca(H₂PO₄)₂,…
• Muối hidrophotphat: K₂HPO₄, CaHPO₄,…

Tính tan

– Tất cả muối đihidrophotphat đều tan trong nước.

– Trong các muối hidrophotphat và photphat trung hòa có:

• Các muối của kim loại nhóm IA, amoni dễ tan.
• Các muối của kim loại khác ít tan.

Nhận biết ion photphat

– Dùng dd AgNO₃

3Ag⁺  +  PO₄^3-    Ag₃PO₄ ↓ (vàng)