Khái niệm và các dạng đột biến gen
Khái niệm
Là những biến đổi trong cấu trúc của gen.
– Trong tự nhiên, tất cả các gen đều có thể bị đột biến nhưng với tần số rất thấp.
– Tần số đột biến có thể thay đổi tùy thuộc vào các tác nhân gây đột biến: chất hóa học (thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ…), tia phóng xạ, virus…
– Có thể xảy ra ở tế bào sinh dưỡng và tế bào sinh dục.
Các dạng đột biến gen
– Hậu quả: làm thay đổi chức năng của protein
Đột biến thay thế một cặp nucleotit
– Có thể làm thay đổi trình tự axit amin trong protein.
Đột biến thêm hoặc mất một cặp nucleotit
– Khiến mã di truyền bị đọc sai, làm thay đổi trình tự axit amin trong chuỗi polipeptit.
Nguyên nhân và cơ chế phát sinh đột biến gen
Nguyên nhân
– Do tác động của các tác nhân gây đột biến (tia phóng xạ, sốc nhiệt, chất hóa học, virus…) hoặc những rối loạn sinh lý, hóa sinh của TB.
Cơ chế phát sinh đột biến gen
Sự kết cặp không đúng trong nhân đôi ADN
– Các bazo nito tồn tại 2 dạng cấu trúc: dạng thường và dạng hiếm.
– Dạng hiếm có vị trí liên kết hidro thay đổi, làm cho chúng kết cặp không đúng trong tái bản dẫn tới đột biến gen.
Tác động của các tác nhân gây đột biến
Tác nhân vật lý
VD: Tia tử ngoại (tạo 2 phân tử Timin trên cùng 1 mạch ADN liên kết với nhau.
Tác nhân hóa học
VD: 5 – brom uraxin (chất đồng đẳng của timin gây thay thế A – T bằng G – X.
Tác nhân sinh học
– Dưới tác động của một số virus gây đột biến gen.
VD: virus viêm gan B, virus hecpet…
Hậu quả và ý nghĩa của đột biến gen
Hậu quả của đột biến gen
– Ở mức độ phân tử, phần nhiều đột biến điểm thường vô hại (trung tính)
– Những đột biến gen là thay đổi chức năng của protein thì thường có hại, tuy nhiên một số cũng có lợi cho thể đột biến.
– Mức độ gây hại phụ thuộc vào điều kiện môi trường cũng như tổ hợp gen.
Vai trò và ý nghĩa của đột biến gen
Đối với tiến hóa
– Cung cấp nguyên liệu cho quá tình tiến hóa của sinh vật.
– Tuy tần số đột biến gen là rất thấp, số lượng gen đột biến được tạo ra trên mỗi thế hệ là đáng kể, tạo nên nguồn biến dị di tuyền chủ yếu cho quá trình tiến hóa.
Đối với thực tiễn
– Cung cấp nguyên liệu cho quá trình tạo ra nhiều giống mới.
–
No Comments
Leave a comment Cancel