Đặc điểm loại hình của tiếng Việt

Loại hình ngôn ngữ

Có hai loại hình ngôn ngữ: loại hình ngôn ngữ đơn lập (tiếng Việt, tiếng Thái, tiếng Hán,…) và loại hình ngôn ngữ hòa kết (tiếng Nga, tiếng Pháp, tiếng Anh,…).

Đặc điểm loại hình của tiếng Việt

Tiếng là đơn vị cơ sở của ngữ pháp. Về mặt ngữ âm, tiếng là âm tiết; về mặt sử dụng, tiếng có thể là từ hoặc yếu tố cấu tạo từ.
Từ không biến đổi hình thái.
Biện pháp chủ yếu để biểu thị ý nghĩa ngữ pháp là sắp đặt từ theo thứ tự trước sau và sử dụng các hư từ. Thay đổi trật tự sắp đặt từ (hoặc thay đổi các hư từ được dùng) thì nghĩa của cụm từ, của câu sẽ thay đổi (hoặc trở thành vô nghĩa).

Luyện tập

Bài 1

nụ tầm xuân₁ _:phụ ngữ bổ nghĩa cho động từ hái.

nụ tầm xuân₂ : chủ ngữ.

bến₁ : phụ ngữ bổ nghĩa cho động từ nhớ.

bến₂ : chủ ngữ.

trẻ – già₁ : phụ ngữ bổ nghĩa cho động từ yêu – kính.

trẻ – già₂ : chủ ngữ.

bống_{1 – 2 – 3 – 4} : phụ ngữ bổ nghĩa cho động từ đem – thả – thả – đưa.

bống_{5 – 6} : chủ ngữ.

Bài 2

Tiếng Anh : He borrowed me some money. I did not lend him.

Tiếng Viết : Anh ấy₁mượn tôi₁ chút tiền. Tôi₂ không cho anh ấy₂ mượn.

- Anh ấy₁ : chủ ngữ.
- Tôi₁ : phụ ngữ bổ nghĩa cho động từ mượn.
- Anh ấy₂ : phụ ngữ bổ nghĩa cho động từ mượn.
- Tôi₂ : chủ ngữ.

- Tuy nhiên ở tiếng Anh, anh ấy₁ phải dịch thành he, anh ấy₂ phải dịch thành him; tôi₁ phải dịch thành me, tôi₂ phải dịch thành I.

=> Tiếng Việt không biến đổi hình thái dù ý nghĩa ngữ pháp khác nhau, còn tiếng Anh phải biến đổi hình thái của từ tùy vào ý nghĩa ngữ pháp (chủ ngữ hay bổ ngữ).

Tiếng Anh : I drank a cup of milk last night.

Tiếng Việt : Tôi uống một cốc sữa tối qua.

=> Động từ uống trong tiếng Việt không thay đổi hình thái dù ở quá khứ, hiện tại hay tương lai nhưng trong tiếng Anh từ drink thay đổi hình thái tùy thuộc vào các thì thành drank hay drunk.

==> Tiếng Anh thuộc loại hình ngôn ngữ hòa kết (ngôn ngữ biến đổi hình thái).

Bài 3

Các hư từ trong đoạn văn:

Đã : chỉ hành động xảy ra hoàn tất.
Các : chỉ số nhiều.
Để : chỉ mục đích.
Lại : chỉ hành động tiếp theo hành động trước hay hành động lặp lại hành động trước đó.
Mà : chỉ mục đích của hành động.