Phong cách ngôn ngữ chính luận

Văn bản ngôn ngữ chính luận – Ngôn ngữ chính luận

Tìm hiểu văn bản chính luận

Ngôn ngữ chính luận

Ngôn ngữ chính luận là ngôn ngữ được sử dụng trong các văn bản hoặc khẩu ngữ mang tính quốc gia, chính trị, thời sự, dùng trong các buổi hội nghị, hội thảo,…

Văn bản chính luận

Đọc các đoạn trích trong các văn bản chính luận và tìm hiểu về thể loại văn bản, mục đích và thái độ, quan điểm của người viết đối với những vấn đề được đề cập đến.

a) Đoạn trích “Tuyên ngôn độc lập”

• Thể loại của văn bản: Tuyên ngôn.
• Mục đích viết văn bản: trình bày một quan điểm chính trị của đảng phái hay quốc gia nhân một dịp sự kiện trọng đại.
• Phần mở đầu của Tuyên ngôn độc lập cũng chính là luận cứ của lập luận trong văn bản qua việc sử dụng nhiều thuật ngữ chính trị: nhân quyền, dân quyền, bình đẳng, tự do,…
• Câu văn mạch lạc, kết hợp với các cụm từ chuyển ý như trong những quyền ấy, suy rộng ra, có ý nghĩa là,… Đặc biệt ở câu kết chuyển ý rất mạnh mẽ, dứt khoát như là một lời khẳng định chắc nịch “Đó là những lẽ không ai chối cãi được.”

b) Đoạn trích “Cao trào chống Nhật, cứu nước”

• Thể loại văn bản: Bình luận thời sự.
• Đây là tác phẩm chính luận Cách mạng tháng Tám của đồng chí Trường Chinh. Đoạn trích trình bày ưu điểm, nhược điểm của CMT8, đồng thời khẳng định dứt khoát kẻ thù của nhân dân ta lúc này chính là phát xít Nhật.
• Sử dụng nhiều từ ngữ với nhiều sắc thái để gọi “lực lượng Pháp ở Đông Dương”. Câu văn bình luận sắp xếp logic, chặt chẽ, theo trật tự “quy nạp”.

c) Đoạn trích “Việt Nam đi tới”

• Thể loại văn bản: Xã luận.
• Phân tích những thành tựu mới về các lĩnh vực của đất nước, vị thế của nước nhà trên quốc tế. Đồng thời nêu những triển vọng của cách mạng trong thời gian sắp tới.
• Lời văn giàu hào hứng, sôi nổi; hình ảnh vô cùng gợi mở, mở ra một tương lai tươi sáng của dân tộc ta.

Nhận xét chung về văn bản chính luận – ngôn ngữ chính luận

Ba văn bản trên đều là những văn bản tiêu biểu cho phong cách ngôn ngữ chính luận. 

Ta cần phân biệt được giữa nghị luận  và chính luận.

Luyện tập

Phân biệt nghị luận và chính luận

Nghị luận: là thao tác tư duy, là phương tiện biểu đạt, là một kiểu ngôn ngữ được sử dụng trong nhà trường. Phương pháp Nghị luận được sử dụng ở tất cả mọi lĩnh vực khi trình bày, diễn đạt, kể cả ở lĩnh vực văn chương (nghị luận văn học).

Chính luận: là một phong cách ngôn ngữ nhằm trình bày quan điểm chính trị quốc gia, đoàn thể, quan điểm chính trị,…. Chỉ thu hẹp trong phạm vi trình bày về quan điểm chính trị.

Đoạn trích

Có thể khẳng định là một đoạn văn thuộc phong cách chính luận là vì:

• Dùng nhiều từ ngữ chính trị.
• Câu văn mạch lạc, chặt chẽ, là những nhận định, phán đoán.
• Thể hiện rõ quan điểm chính trị về lòng yêu nước, đánh giá cao lòng yêu nước của nhân dân ta. 
• Lý trí kết hợp cùng nhiều cảm xúc đa dạng.

Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến

• Chúng ta nhân nhượng nhưng thực dân Pháp càng lấn tới => Tình thế buộc chúng ta phải chiến đấu.
• Chúng ta chiến đấu bằng mọi thứ có trong tay.
• Niềm tin vào thắng lợi tất yếu của cuộc kháng chiến và niềm tin vào sức mạnh đoàn kết của dân tộc.