Thao tác lập luận phân tích

Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận phân tích

Đọc đoạn trích SGK/ 25

Trả lời câu hỏi

Câu 1. Xác định nội dung ý kiến đánh giá của tác giả đối với nhân vật Sở Khanh

Tác giả cho rằng Sở Khanh là kẻ bẩn thỉu, bần tiện, tồi tàn, là ” cái mức cao nhất của tình hình đồi bại trong xã hội này ”

Câu 2. Để thuyết phục người đọc, tác giả đã phân tích ý kiến của mình như thế nào ?

Tác giả dùng các luận cứ để chứng minh luận điểm :

• Sở Khanh làm một nghề tồi tàn, bất chính : làm chồng hờ của gái điếm
• Lợi dụng lòng tin của người khác, đánh lừa người con gái để mưu cầu lợi ích cho bản thân
• Sau khi hãm hại người khác còn trở mặt
• Hắn trở thành tay nổi tiếng bạc tình vì thói quen, tính cách vô liêm sỉ của mình

Câu 3. Chỉ ra sự kết hợp chặt chẽ giữa phân tích và tổng hợp trong đoạn trích ?

Tác giả đã phân tích luận điểm bằng cách đưa ra các luận cứ. Phân tích rõ ràng, chặt chẽ, tác giả mới tổng hợp các phân tích ấy thành một kết luận : ” Nó là cái mức cao nhất của tình hình đồi bại trong xã hội này ”

Câu 4. Một số đối tượng phân tích trong các bài văn nghị luận ( xã hội và văn học )

• Nghị luận xã hội : các đức tính, truyền thống, đạo đức, cách sống … Ví dụ : “Đôi khi bạn có thể đi nhầm đường, nhưng nếu bạn vẫn cứ đi, nó có thể là con đường mới “
• Nghị luận văn học : các giá trị nghệ thuật, giá trị tư tưởng… Ví dụ : “Phân tích sự vận dụng sáng tạo ngôn ngữ văn học dân gian trong bài thơ Thương vợ của Tú Xương “

Câu 5. Anh ( chị ) hiểu thế nào là phân tích trong văn nghị luận ? Những yêu cầu của thao tác này ?

Phân tích trong văn nghị luận là chia đối tượng thành các yếu tốđể tiến hành làm rõ đặc điểm về nội dung, hình thức, cấu trúc và các mối quan hệ bên trong, bên ngoài của đối tượng rồi đưa ra bản chất

Các yêu cầu của thao tác:

• Xác định vấn đề cần nghị luận
• Chia nhỏ vấn đề, tiến hành phân tích
• Khái quát, tổng hợp lại toàn bộ vấn đề

Cách phân tích

Đọc các đoạn trích SGK/ 26,27

Phân tích

Cách phân chia đối tượng

Đoạn (1) :

• Tiền chính là lực lượng tàn bạo của số mệnh. Xã hội trong Truyện Kiều bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi thế lực đồng tiền
• Đồng tiền khiến cho nhân phẩm, công lí , tình nghĩa đều không còn giá trị, nhanh chóng lu mờ
• Thái độ khinh bỉ đồng tiền của Nguyễn Du

Đoạn (2) :

• Dùng số liệu chứng minh cho sự gia tăng dân số nhanh chóng
• Những ảnh hưởng của việc gia tăng dân số

Mối quan hệ giữa phân tích và tổng hợp

Đoạn (1) : Phân tích sức mạnh đồng tiền, một xã hội chạy theo tiền và tổng hợp lại bằng thái độ, đánh giá khinh miệt đồng tiền của Nguyễn Du

Đoạn (2) : Đưa ra thông tin, đánh giá và tổng hợp bằng sự nguy hại, ảnh hưởng của gia tăng dân số

Luyện tập

Câu 1. Trong các đoạn trích, người viết phân tích đối tượng từ những mối quan hệ nào ?

a ) Quan hệ về tâm trạng ” bàn hoàn ” của Thúy Kiều trong các diễn biến, hành động, cảm xúc, tâm lí bên trong.

b ) Quan hệ giữa các đối tượng có liên quan ( tì bà phụ và người kĩ nữ )

Câu 2. Phân tích vẻ đẹp ngôn ngữ nghệ thuật trong Tự tình

• Sử dụng thành thạo, tinh tế các biện pháp nghệ thuật : đảo ngữ, nghệ thuật tăng tiến…
• Sáng tạo các từ ngữ quen thuộc khiến ngôn ngữ bài thơ trở nên độc đáo hơn, tạo dấu ấn ngôn ngữ Hồ Xuân Hương
• Ngôn ngữ, hình ảnh giàu hình tượng, có sức biểu đạt cao về tư tưởng, cảm xúc