Ba cống hiến vĩ đại của Các Mác

Tìm hiểu chung

Tác giả

Phri-đrích Ăng-ghen (1820 – 1895) là nhà triết học người Đức, bạn thân thiết của Mác và là nhà hoạt động cách mạng nổi tiếng của phong trào công nhân thế giới và Quốc tế cộng sản. Di sản lí luận của ông là một phần quan trọng trong lí luận của chủ nghĩa Mác.

Tác phẩm

Xuất xứ

“Ba cống hiến vĩ đại của Các Mác” là bài điếu văn của Ăng-ghen đọc trước mộ Mác.

Chủ đề

Bộc lộ tình cảm thương tiếc vô hạn của Ăng-ghen nói riêng và những người cộng sản nói chung trước tổn thất to lớn không thể nói bù đắp lại đối với việc Mác từ giã cõi đời ; đồng thời bày tỏ lòng biết ơn và trân trọng trước những cống hiến to lớn mà Mác đã để lại cho lịch sử nhân loại.

Về Các Mác

• Các Mác (1818 – 1883) là nhà triết học và lí luận chính trị vĩ đại người Đức, lãnh tụ thiên tài của giai cấp công nhân và nhân dân lao động trên toàn thế giới. Học thuyết về chủ nghĩa cộng sản khoa học của ông mở đường cho nhân loại tiến vào kỉ nguyên xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa.
• Mác đã kế thừa và sáng tạo xuất sắc những đỉnh cao tư tưởng của thế kỉ XIX, tạo ra chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử,… Học thuyết của ông là vũ khí lí luận và hành động của giai cấp công nhân trong cuộc đấu tranh chống ách thống trị tư sản.

Hướng dẫn học bài

Câu 1

Bố cục : gồm 3 phần

• Phần 1 (Từ đầu … của bậc vĩ nhân ấy gây ra) : Nhà tư tưởng vĩ đại đã yên giấc ngàn thu – một tổn thất vô cùng to lớn đối với lịch sử nhân loại.
• Phần 2 (Giống như Đác-uyn … không làm gì thêm nữa) : Lời đánh giá  với tất cả sự biết ơn và trân trọng dành cho những đóng góp quan trọng của Mác đối với lịch sử phát triển của nhân loại.
• Phần 3 (Còn lại) : Niềm tiếc thương sâu sắc trước sự ra đi của bậc vĩ nhân ; khẳng định tên tuổi và sự nghiệp của ông là trường tồn bất diệt.

Câu 2

Những đóng góp to lớn khiến Mác trở thành “nhà tư tưởng vĩ đại nhất trong số những nhà tư tưởng hiện đại” :

• “Mác đã tìm ra quy luật phát triển của lịch sử loài người”.
• “Mác cũng tìm ra quy luật vận động riêng của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa hiện nay và của xã hội tư sản do phương thức ấy đẻ ra” – giá trị thặng dư.
• Những phát kiến mới tỏng khoa học lí luận “có tác động cách mạng đến công nghiệp, đến sự phát triển lịch sử nói chung”.
• Là người đầu tiên giúp giai cấp vô sản ý thức được địa vị và yêu cầu của họ, từ đó giải phóng chính họ khỏi giai cấp vô sản, thành lập nhà nước xã hội chủ nghĩa.

==> Các cống hiến của Mác đều mang tính lịch sử, tạo nên những mốc son chói lọi trong lịch sử pháp triển của loài người.

Câu 3

Biện pháp so sánh tầng bậc (biện pháp tăng tiến) được Ăng-ghen dùng để làm nổi bật tầm vóc vĩ đại của Mác :

• Đầu tiên, Ăng-ghen so sánh việc Mác tìm ra quy luật phát triển của loài người với Đắc-uyn tìm ra quy luật phát triển của thế giới hữu cơ bằng cụm từ “Giống như” => So sánh tương đồng.
• Tiếp theo, Ăng-ghen lại nói “Nhưng không chỉ có thế thôi”, tiếp tục đánh giá cống hiến của Mác trong việc tìm ra giá trị thặng dư.
• Sau cùng, Ăng-ghen nói về việc Mác có cả đóng góp trong lí luận khoa học và cách mạng : “Nhưng đấy hoàn toàn không phải chủ yếu ở Mác”.

==> Thông qua biện pháp tăng tiến, Ăng-ghen liệt kê các cống hiến của Mác đối với lịch sử nhân loại, cống hiến sau quan trọng hơn cống hiến trước, có tác dụng như đòn bẩy khiến Mác trở thành một đỉnh cao của thời đại, mang tầm vóc vĩ đại.

Câu 4

Thái độ và tình cảm của Ăng-ghen đối với Mác :

• Đánh giá các cống hiến của Mác : thái độ trân trọng, ngưỡng mộ, đề cao, tình cảm chân thành.
• Lòng tiếc thương vô hạn trước cái mất của người bạn thân thiết.
• Lời khẳng định “Tên tuổi và sự nghiệp của ông đời đời sống mãi !” : lời cầu nguyện, ca ngợi đẹp nhất giành cho Mác.

Câu 5

“Ông có thể có nhiều kẻ đối địch, nhưng chưa chắc đã có một kẻ thù riêng nào cả” vì :

• Mác đấu tranh chống lại xã hội tư sản, lãnh đạo giai cấp vô sản lật độ thiết chế nhà nước do giai cấp tư sản dựng nên => Khiến ông bị “bị căm ghét nhiều nhất và bị vu khống nhiều nhất trong thời đại ông”.
• Sự nghiệp của ông là điều mà bất cứ ai nếu làm được đều lấy làm tự hào – đứng về phía giai cấp vô sản, những người lao động nghèo khổ, giúp họ nhân ra địa vị và yêu cầu của bản thân, từ đó mở ra kỉ nguyên mới cho lịch sử nhân loại.

==> Các Mác không phê phán hay chống đối một cá nhân nào mà ông đã phả đối đầu với những kẻ có quyền lực nhất lúc bấy giờ.