Hóa học và vấn đề lương thực, thực phẩm
Vai trò của lương thực, thực phẩm đối với đời sống của con người
– Việc phát triển lương thực, thực phẩm ở nước ta hiện nay được coi là một trong 3 chương trình kinh tế trọng điểm
Lương thực, thực phẩm đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng, cung cấp năng lượng cho con người sống và hoạt động.
⇒ Rất cần thiết cho sự sống của con người.
– Con người cần lương thực thực phẩm để duy trì sự sống và đảm bảo những hoạt động khác trong cơ thể.
– Nguồn thức ăn: Cần đảm bảo đầy đủ theo tỉ lệ thích hợp các chất bột (hydrocacbon), chất đạm (protein), chất béo (lipit), vitamin, chất khoáng và các chất vi lượng:
+ Thức ăn để xây dựng cơ thể: protid, muối khoáng, nước
+ Thức ăn để cung cấp năng lượng: hydrocacbon; đạm, chất béo
+ Thức ăn có tác dụng điều hòa: protid, enzyme, muối, nước và vitamin
– Nếu thức ăn đủ chất dinh dưỡng, theo tỉ lệ hợp lý thì cơ thể khỏe mạnh, hoạt động hiệu quả.
– Ngược lại, ăn không đủ năng lượng hoặc thiếu chất dinh dưỡng sẽ làm cho sức khỏe yếu, chậm phát triển trí tuệ,… đặc biệt là đối với các phụ nữ đang mang thai và trẻ em.
Ví dụ: Thiếu iot sẽ gây kém trí nhớ; thiếu vitamin A sẽ gây bệnh khô mắt dẫn đến mù lòa; thiếu sắt dẫn đến bệnh thiếu máu.
Vấn đề về lương thực, thực phẩm đang đặt ra cho nhân loại hiện nay
Vấn đề lương thực, thực phẩm hiện nay
– Sự cần thiết của lương thực thực phẩm thể hiện ở hai mặt: lượng và chất
– Lượng lương thực thực phẩm cần thiết ở mỗi người phụ thuộc vào lứa tuổi, giới tính, lao động, khí hậu:
+ Dân số thế giới ngày càng tăng nhất là ở những nước đang phát triển dẫn đến nhu cầu về lương thực và thực phẩm ngày càng tăng lên.
+ Nhìn chung trên phạm vi toàn cầu, việc sản xuất lương thực, thực phẩm không đủ nuôi sống nhân loại.
+ Tốc độ gia tăng dân số trong những năm gần đây lớn hơn tốc độ gia tăng lương thực.
Tình trạng lương thực, thực phẩm hiện nay
– Tình trạng thiếu lương thực, thực phẩm phần lớn tập trung ở những nước kém phát triển.
– Trước một thực trạng của nhân loại với hơn 7 tỉ người, mà một tỉ người bị đói, và từng ngày từ 25.000 đến 30.000 người bị chết đói.
– Khoảng hơn 15% nhân dân các nước phát triển gặp tình trạng bội dinh dưỡng do ăn nhiều.
Ví dụ: Tại Mỹ có hơn 50% dân số dư cân, 25% trong đó thật sự béo phì.
Dân số nhất định sẽ vượt quá khả năng cung cấp lương thực của thế giới
Lý thuyết của Malthus
– Trong những năm gần đây, một số vấn đề vi phạm vệ sinh an toàn thực phẩm đã xuất hiện gây ảnh hưởng không tốt tới sức khỏe của người dân.
Ví dụ: Sử dụng fomon để bảo quản bánh phở, nước mắm; Sử dụng nước phế thải công nghiệp chứa ion kim loại nặng để tưới rau; Sử dụng chất hàn the (muối natri borat) để chế biến giò, bánh phở, bánh cuốn, bánh đúc,…
– Đất đai hạn chế, thời tiết thất thường, thiên tai, sâu bệnh,.. làm mùa màng thất bát hao hụt.
⇒ Cần đề ra phương hướng giải quyết vấn đề lương thực, thực phẩm trong tương lai
Hóa học đã góp phần giải quyết vấn đề lương thực, thực phẩm cho nhân loại như thế nào?
– Thay đổi thực phẩm qua phương pháp chế biến và cách thức để gia tăng hay ngăn chặn việc đó xảy ra.
Ví dụ: kích thích lên men các sản phẩm sữa có chứa Axit lactic; làm chậm sự phát triển của vi khuẩn gây hại cho lương thực, thực phẩm
– Sản xuất các loại phân bón hóa học có tác dụng tăng năng suất cây trồng như: Phân đạm, phân lân, phân kali, phân hỗn hợp, phân phức hợp, phân vi lượng,…
– Tổng hợp hóa chất có tác dụng diệt trừ nấm bệnh, cỏ dại tạo điều kiện cho cây lương thực phát triển và tránh được dịch bệnh như: Etirimol, benoxyl, đồng sunfat,…
– Cùng với ngành công nghệ sinh học, hóa học đã góp phần tạo nên những chất hóa học giúp tạo nên những giống mới có năng suất cao hơn.
Ví dụ: tạo giống mới như ngô, đu đủ, khoai tây, cà chua, lúa có khả năng sinh trưởng tốt cho năng suất cao, chất lượng tốt hơn.
– Nghiên cứu chế biến thức ăn tổng hợp để tăng sản lượng chăn nuôi gia súc, gia cầm, thủy sản.
– Chế biến thực phẩm nhân tạo hoặc chế biến thực phẩm theo công nghệ hóa học:
+ Sản xuất glucozơ từ những chất thải như vỏ bào, mùn cưa, rơm rạ,…
+ Tổng hợp chất béo nhân tạo (bơ magarin) từ axit stearic và glixerol, sự chuyển hóa dầu (chất béo lỏng) thành bơ, mỡ (chất béo rắn),….
+ Thực phẩm dành cho những người ăn kiêng như bánh, sữa, đường,…
+ Sản xuất phong phú các chất phụ gia thực phẩm.
Hóa học và vấn đề may mặc
Vai trò của may mặc đối với đời sống con người
– Đời sống của con người ngày càng được cải thiện và nâng cao, nhu cầu vì thế ngày một cao hơn.
– Một trong những lĩnh vực đòi hỏi ngày càng cao ấy của con người chính về là thị trường thời trang, may mặc.
Vấn đề may mặc đang đặt ra cho nhân loại hiện nay
– Trong môi trường luôn biến động như hiện nay, nhu cầu của con người ngày càng tăng nên ngành may mặc, thời trang phải luôn tìm cách cải tiến sản phẩm tốt nhất và phù hợp nhất, tạo dựng được thương hiệu:
+ Tơ sợi tự nhiên như bông, gai,… không thể đáp ứng đủ nhu cầu may mặc về số lượng cũng như chất lượng.
+ Hiện nay, tại một số quốc gia chậm phát triển ở châu Phi nhiều người vẫn chưa đủ quần áo để mặc.
+ Nhiều trẻ em vẫn còn chịu cảnh đói, rét hoặc quá nóng do không có đủ quần áo.
+ Trong khi đó, ở nhiều nước phát triển nhu cầu về thời trang ngày nay phát triển đặc biệt là giới trẻ hiện nay. Nhu cầu của con người không chỉ mặc ấm, mà còn mặc đẹp, hợp thời trang.
Hóa học góp phần giải quyết vấn đề may mặc của nhân loại như thế nào?
– Sản xuất tơ hóa học (gồm tơ nhân tạo và tơ tổng hợp) so với tơ tự nhiên (sợi bông, sợi gai, sợi tằm) có nhiều ưu điểm nổi bật: dai, đàn hồi, ít thấm nước, mềm mại, nhẹ, xốp, đẹp và rẻ tiền,…
– Sản xuất tơ tổng hợp là những polime không có sẵn trong tự nhiên mà do tổng hợp bằng phương pháp hóa học như tơ nilon, tơ capron, tơ poliaxrylat,…
– Góp phần sản xuất ra nhiều loại phẩm nhuộm tạo màu sắc khác nhau phù hợp với nhu cầu thẩm mĩ .
– Tạo ra các vật liệu hạn chế tối đa lượng hóa chất độc hại sẽ đổ ra môi trường trong quá trình sản xuất trong ngành dệt may .
Ví dụ: Organic cotton là một chất liệu thân thiện với môi trường khi phân hủy
Hóa học và vấn đề sức khỏe con người
– Hóa học đóng vai trò chủ chốt trong lĩnh vực dược phẩm và vấn đề về chất gây nghiện ma túy.
Dược phẩm
– Dược phẩm (còn được gọi là thuốc) là một loại chất hóa học dùng để chẩn đoán, chữa bệnh, điều trị hoặc phòng ngừa bệnh.
– Từ xa xưa cho đến nay, sử dụng thuốc trong phòng, chữa bệnh và tăng cường sức khoẻ đã trở thành một nhu cầu tất yếu quan trọng đối với đời sống con người.
– Theo sự phát triển của ngành dược, nhiều loại thuốc mới đã được tìm ra và nhiều loại dịch bệnh, bệnh hiểm nghèo đã được khắc phục.
⇒ Trở thành yếu tố thiết yếu trong cuộc đấu tranh của con người nhằm chống lại bệnh tật tăng cường sức khoẻ và kéo dài tuổi thọ.
– Về thuốc chữa bệnh:
- Thuốc hạ sốt
- Thuốc giảm đau
- Thuốc chống sốt rét
- Kháng sinh: ức chế mầm bệnh
- Thuốc sát trùng: ngăn ngừa sự phát triển của mầm bệnh gần bỏng, vết cắt và vết thương
- Chất ổn định tâm trạng
- Thay thế hormone: Premarin
- Thuốc tránh thai
- Chất kích thích: methylphenidate, amphetamine
- Thuốc an thần
- Statin : lovastatin, Pravastatin và simvastatin
– Hằng năm trên thế giới, dược phẩm đã cứu sống được hàng trăm triệu người.
– Góp phần nghiên cứu ra các loại vacxin để phòng chống và hạn chế nhiều bệnh thế kỉ của đại dịch AIDS, phát hiện sớm và chữa trị một số bệnh ung thư, bệnh cúm ở động vật do virus.
– Ngoài các biện pháp y học, thuốc tránh thai là một trong những giải pháp giúp phụ nữ không mang thai ngoài ý muốn.
Về thuốc bổ dưỡng cơ thể:
– Các loại vitamin riêng lẻ như A, B, C, D,… các loại thuốc bổ tổng hợp,… có thành phần chính được tổng hợp bằng con đường hóa học hoặc từ dược liệu tự nhiên.
– Giúp tăng cường các vitamin và một số chất vi lượng cho cơ thể để phòng và chống bệnh tật cho cơ thể.
Chất gây nghiện, chất ma túy và cách phòng chống ma túy
Định nghĩa
– Ma túy gồm những chất bị cấm dùng như thuốc phiện, cần sa, heroin, cocain, một số thuốc được dùng theo chỉ dẫn của thầy thuốc như moocphin, seduxen,…
– Ma túy còn được chế biến tinh vi:
+ Dạng những viên thuốc tân dược
+ Dạng bột trắng dùng để hít, viên nén để uống
+ Dạng dung dịch dùng để tiêm chích trực tiếp vào mạch máu.
Ma túy dù ở dạng nào khi đưa vào cơ thể con người đều có thể làm thay đổi một hay nhiều chức năng sinh lí.
– Nhóm chất gây mê sẽ làm người sử dụng buồn ngủ, an thần, giảm nhịp tim, giảm hô hấp như: thuốc ngủ (valium, seduxen…), thuốc phiện và các chất từ thuốc phiện (morphine, heroin…)
– Nhóm chất kích thích làm hưng phấn, tăng hoạt động cơ thể như: cocain, amphetamine, ectasy.
– Nhóm chất gây ảo giác khiến người dùng tưởng tượng ra những hình ảnh, âm thanh không có thật như: cần sa, LSD (Lysergie Acid Dicthylamide), estasy…
– Nhóm thuốc chữa lo âu, mất ngủ được bác sĩ chỉ định nhưng người ta lại lạm dụng nó dẫn đến gây nghiện: benzodiazepines, barbiturates…
Tác dụng
– Làm thay đổi trạng thái, ý thức, trí tuệ và tâm trạng của người sử dụng khiến cho họ có cảm giác giảm đau, dễ chịu, lâng lâng và không tự chủ được hành vi của bản thân, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
– Tùy vào loại ma túy cũng như số lượng và sự điều độ trong việc sử dụng là những tác nhân có thể dẫn đến việc nghiện của người sử dụng.
– Nghiện ma túy sẽ dẫn đến rối loạn tâm, sinh lí, như rối loạn tiêu hóa, rối loạn chức năng thần kinh, rối loạn tuần hoàn, hô hấp.
– Tiêm chích ma túy có thể gây trụy tim mạch dễ dẫn đến tử vong.
Phòng ngừa chất gây nghiện
– Nắm vững những quy định của pháp luật đối với công tác phòng, chống ma tuý và nghiêm chỉnh chấp hành.
– Không sử dụng ma tuý dưới bất kỳ hình thức nào.
– Không tàng trữ, vận chuyển, mua bán hoặc làm những việc khác liên quan đến ma tuý.
– Nâng cao cảnh giác tránh bị đối tượng xấu rủ rê, lôi kéo vào các việc làm phạm pháp, kể cả việc sử dụng và buôn bán ma tuý.
– Thực hiện đúng chỉ định của bác sĩ về sử dụng thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần để chữa bệnh.
– Thực hiện quy định của pháp luật về phòng, chống ma túy; quản lý chặt chẽ, ngăn chặn thành viên trong gia đình tham gia tệ nạn ma túy.
No Comments
Leave a comment Cancel