Bài 1: Sự hấp thụ nước và muối khoáng ở rễ

Rễ là cơ quan hấp thụ nước và ion khoáng:

Hình thái và cấu tạo của hệ rễ:

Bề mặt hấp thu của rễ:

• tế bào biểu bì là tế bào hình đa giác xếp sát nhau, bảo vệ các phần bên trong rễ
• tế bào lông hút là tế bào biểu bì kéo dài ra, có thể hút nước, muối khoáng, tế bào lông hút không tồn tại mãi mà sẽ thay đổi cùng với các tế bào biểu bì
• Lông hút giúp tăng bề mặt tiếp xúc giữa rễ cây và đất vì lông hút là các tế bào biểu bì kéo dài ra. Các tế bào lông hút có cấu tạo đặc biệt (có không bào lớn) để tạo lực hấp thu nước và muối khoáng vào trong tế bào, giúp cho việc hấp thụ nước và khoáng tốt.

Cơ chế hấp thụ nước và ion khoáng ở rễ:

Hấp thụ nước và ion khoáng từ đất vào tế bào lông hút:

1. Hấp thụ nước : Cơ chế hấp thu nước vào tế bào lông hút của rễ là cơ chế thẩm thấu (thụ động) : nước di chuyển từ môi trường nhược trương sang ưu trương, do dịch tế bào biểu bì rễ thường ưu trương so với dịch đất
2. Hấp thụ khoáng : Cơ chế hấp thu khoáng vào tế bào lông hút của rễ bao gồm cả cơ chế thẩm tích (thụ động) và hoạt tải (chủ động):

• Cơ chế thẩm tích (thụ động)
• Cơ chế hoạt tải (chủ động)

Dòng nước và các ion khoáng đi từ đất vào mạch gỗ của rễ:

• Nước và khoáng di chuyển xuyên qua tế bào chất của các tế bào: từ tế bào lông hút dòng nước và khoáng di chuyển xuyên qua tế bào chất và không bào của các tế bào thịt vỏ nhờ các cầu nối giữa các tế bào, qua đai Caspari vào mạch dẫn
• Nước và khoáng di chuyển theo khoảng gian bào (khoảng trống giữa các tế bào) : từ môi trường dòng nước và khoáng di chuyển men theo thành tế bào lông hút rồi theo khoảng trống giữa các tế bào phần thịt vỏ và đi dần tới nội bì, dòng vận chuyển lúc này được chuyển sang con đường tế bào để vượt qua đai Caspari vào mạch dẫn

Các nhân tố ảnh hưởng lên quá trình hấp thụ nước và khoáng:

• Nồng độ các chất trong đất ảnh hưởng lên áp suất thẩm thấu của dung dịch đất, độ pH trong đất
• Tính chất đất ảnh hưởng tới độ thoáng của đất, khả năng giữ nước và cung cấp nước
• Các điều kiện khác như nhiệt độ, ẩm độ, ánh sáng,….